SAP S/4HANA, na rynku od 2015 roku, to nowej generacji oprogramowanie do planowania zasobów przedsiębiorstwa (Enterprise Resource Planning, ERP), dostosowane do aktualnych oczekiwań i potrzeb klientów biznesowych, oparte na najnowszych osiągnięciach: technologii in-memory czy przetwarzaniu równoległym w czasie zbliżonym do rzeczywistego. SAP S/4HANA wyróżnia ponadto wiele nowatorskich koncepcji upraszczających mechanizmy zarządzania zasobami i wykorzystujących inteligentną automatyzację procesów biznesowych. System wnosi więc w funkcjonowanie przedsiębiorstw zupełnie nową jakość, a odpowiednio wykorzystany – także realne korzyści biznesowe.
Warto tu zaznaczyć, że migracja do SAP S/4HANA jest koniecznością dla wszystkich firm korzystających z systemów SAP typu ERP – producent deklaruje, że wsparcie dla starszych wersji oprogramowania zostanie utrzymane jedynie do roku 2025.
Konieczne, nie znaczy jednak proste. Konwersja systemu jest zadaniem niezwykle skomplikowanym. Choć, jak pokazują badania, większość przedsiębiorców zdaje sobie z tego sprawę, aż 40 % z tych, którzy podjęli próbę migracji, nie doceniło złożoności przedsięwzięcia.
Migracja do SAP S/4HANA to coś więcej niż tylko projekt techniczny
Uruchomienie SAP S/4HANA to dopiero początek. Aby wykorzystać w pełni możliwości tego systemu, potrzebne będą zmiany w sposobie działania firmy, na przykład optymalizacja i modyfikacja procesów biznesowych w takich działach jak finanse czy kontroling.
Z drugiej strony, ze względu na skalę, złożoność i stopień zaawansowania wprowadzanych rozwiązań zapewnianie jakości działania po migracji jest równie skomplikowane i wymaga podobnie zaawansowanych narzędzi. Dlatego też zaleca się, aby, w miarę możliwości, ograniczać ręczne testowanie. Bez użycia najnowszej generacji narzędzi do automatyzacji testów wdrażanie nowego systemu będzie niezwykle pracochłonne, a ryzyko wystąpienia opóźnień i błędów produkcyjnych – bardzo duże.
Transformacja wymaga zatem gruntownego przygotowania i umiejętnej realizacji. Jak się do niej przygotować? Opierając się na naszym doświadczeniu w tej dziedzinie, spróbujemy podzielić się spostrzeżeniami i wskazówkami, które mogą ułatwić przejście firmy na SAP S/4HANA bez ryzyka unieruchomienia mechanizmów biznesowych.
1. Zautomatyzuj proces analizy ryzyka i nie próbuj testować całości kompleksowo
Migracja do SAP S/4HANA wymaga intensywnego testowania – niemal połowa czasu przeznaczonego na przejście do nowej wersji systemu związana jest z weryfikacją i zapewnianiem prawidłowego funkcjonowania po migracji. Na proces testowy należy zatem położyć szczególny nacisk.
Nie próbuj weryfikować “wszystkiego”. Dzięki zaawansowanym narzędziom, nie musisz już przygotowywać setek scenariuszy testowych pozwalających sprawdzić działanie całego systemu. Zdefiniuj optymalny zakres testów na podstawie analizy ryzyka migrowanych procesów i funkcjonalności. Przyspiesz analizę ryzyka poprzez jej automatyzację – w ten sposób zyskasz czas i pewność, że analiza została przeprowadzona kompleksowo i rzetelnie.
Jak to wygląda w praktyce? Aby określić zakres testów, powinniśmy w pierwszej kolejności zidentyfikować te obiekty w systemie SAP, na które migracja będzie miała wpływ. Ze względu na ogromny obszar danych do analizy warto ten etap prac zautomatyzować.
Z pomocą przychodzą nam rekomendowane przez producenta SAP nowoczesne rozwiązania, takie jak narzędzie LiveCompare firmy Tricentis.
LiveCompare korzysta z modeli sztucznej inteligencji. Dokonuje analizy aktualnego środowiska SAP i porównuje je z SAP S/4HANA. W ten sposób automatycznie ocenia wpływ procesu migracji do SAP S/4HANA na zaimplementowane w SAP procesy biznesowe. Analizie poddawane są zarówno bazowe funkcjonalności SAP, jak i wprowadzone modyfikacje.
LiveCompare automatycznie znajduje wszystkie punkty integracji z systemami zewnętrznymi i wskazuje, w których z nich występuje ryzyko przerwania komunikacji.
W kolejnym kroku określamy optymalny dla weryfikacji potencjalnych problemów produkcyjnych zakres testów. W ten sposób znacząco zmniejszamy nakład pracy, zachowując pewność miarodajnej oceny systemu.
Rys. 1. Okno narzędzia LiveCompare Źródło: materiały Tricentis
LiveCompare ma jeszcze jedną zaletę. Wyniki przeprowadzonej analizy są prezentowane w postaci wykresów czytelnych zarówno dla działów IT, jak i zespołów biznesowych.
Rys. 2. Okno narzędzia LiveCompare firmy Tricentis
Z naszych doświadczeń wynika, że dynamika wdrażania nowego systemu SAP S/4HANA zależy od:
- szybkości przeprowadzonych testów,
- optymalizacji ich zakresu,
- automatyzacji procesu testowego.
Firma Tricentis podaje, że LiveCompare pozwala zredukować zarówno czas, jak i zakres testów o około 85 %!
2. Automatyzuj testy metodą Model-Based Test Automation
Po analizie ryzyka i zdefiniowaniu optymalnego zakresu testów przechodzimy do ich realizacji. Producent SAP rekomenduje Tricentis Tosca jako najlepszy framework do automatyzacji testów Dzięki zastosowanej w Tosca metodzie Model-Based Test Automation (MBTA) nie musimy programować każdego elementu skryptu testowego od podstaw. Tosca “skanuje” interfejs użytkownika aplikacji, tworząc automatycznie, bez konieczności pisania kodu, modele testowanych systemów. W efekcie powstaje repozytorium, z którego możemy korzystać do budowy kolejnych testów. W ramach pojedynczego skryptu modele te można modyfikować tak, by były adekwatne do testowanej funkcjonalności. Przy czym zmiana w kodzie aplikacji wprowadzona do istniejącego modelu jest automatycznie propagowana do wszystkich powiązanych skryptów. W konsekwencji aktualizowane są wszystkie scenariusze testowe, co znacząco ułatwia utrzymanie testów.
Dodatkowym ważnym atutem Tosca Tricentis, mającym szczególne znaczenie dla testów regresji, jest jej uniwersalność – poza środowiskiem SAP narzędzie to obsługuje ponad 150 różnych technologii. Możliwa jest więc automatyzacja testów całości procesów biznesowych przechodzących przez różne systemy zewnętrzne – dla niemalże wszystkich aplikacji, stron internetowych, aplikacji mobilnych, czy baz danych. Według Tricentis wykorzystanie Tosca do automatyzacji testów regresji pozwala skrócić czas tych testów nawet o 75%.
3. Testuj integrację jak najwcześniej – testy API
Migracja do SAP S/4HANA wymaga również intensywnej weryfikacji działania interfejsów. Jak najwcześniej weryfikuj komunikację wewnątrz środowiska SAP oraz komunikację z systemami zewnętrznymi. Testy API (testy przeprowadzane w warstwie komunikacji) uruchamiaj jeszcze przed realizacją testów procesów biznesowych. Oszczędzisz czas i obniżysz koszty kolejnych etapów testowania.
Z pomocą kolejnego narzędzia polecanego przez producenta SAP – Int4 IFTT – przetestujesz zarówno API warstwy integracji (SAP PO, SAP CPI), jak i funkcjonalne API w systemach SAP S/4HANA (SAP IDOC, SAP AIF itp.).
Testy API pozwolą zweryfikować prawidłowość komunikacji i ostateczny wynik działania każdego z interfejsów w postaci wykonanych transakcji (konkretnych wpisów w bazie danych) lub wygenerowanych dokumentów biznesowych. Tym samym przetestowana zostanie cała logika zaimplementowana po stronie backendu, w tym zmiany wprowadzone ze względu na specyficzne potrzeby danej firmy.
Przygotowanie testów SAP API z pomocą Int4 IFTT jest szybkie i proste – narzędzie umożliwia wykorzystanie komunikatów pochodzących z systemu źródłowego (np. produkcyjnego) i ponowne ich uruchomienie w środowisku testowym po migracji. Dzięki temu rozwiązaniu unikamy pracochłonnego nagrywania skryptów automatycznych.
4. Upraszczaj środowisko testów oraz wirtualizuj aplikacje zewnętrzne
Zapewnienie ciągłości procesów biznesowych po migracji dotyczy także aplikacji zewnętrznych, zintegrowanych z systemem ERP. Konieczne jest przeprowadzenie testów integracyjnych i weryfikacji “end-to-end” wszystkich procesów – również tych, które bazują na zewnętrznym oprogramowaniu zintegrowanym z systemem ERP.
Rekomendowane powyżej narzędzia pozwolą ci oddzielić środowisko SAP od innych systemów, wirtualizując je podczas testów. Dzięki temu możesz automatycznie przetestować procesy w SAP, bez konieczności zapewniania kompleksowego środowiska zintegrowanego. Pozwoli to zaoszczędzić czas i nakład pracy włożony w przeprowadzenie testów.
Rys. 3. Mechanizm wirtualizacji środowiska SAP w procesie testowym. Źródło: materiały INT4IFTT
5. Wykorzystaj pipeline DevOps oraz metodyki zwinne (Agile)
Automatyzację testów najlepiej przeprowadzić na wczesnym etapie, a uruchomienie nowego systemu powinno odbywać się małymi krokami. Pracując w sprintach, zyskasz lepszą kontrolę i szybciej zareagujesz na niespodziewane trudności. Wykorzystując podejście zwinne, łatwiej również włączysz zespoły biznesowe do pracy nad migracją systemu.
Automatyzacja pozwala uruchamiać zestawy testów w dowolnym momencie, po każdej implementacji, a także wpisuje się w ideę Continuous Testing. Testowanie ciągłe powinno być stałym elementem Continuous Delivery (CD) i Continuous Integration (CI) i służyć jeszcze szybszemu dostarczaniu informacji zwrotnej na temat zachowania się systemu w miarę postępującej migracji.
6. Wybierz partnerów, którzy przeprowadzą migrację oraz sprawdzą, jak działa system po wdrożeniu
Doświadczeni partnerzy podpowiedzą, kiedy i jak przeprowadzić migrację do SAP S/4HANA – przy optymalnym nakładzie sił i środków. Zapewnią także wsparcie techniczne i doradzą właściwe narzędzia. Dzięki pomocy specjalistów proces migracji odbędzie się szybko i sprawnie, a Twoje zespoły biznesowe nie będą zaabsorbowane sprawdzaniem poprawności działania nowego systemu. Unikniesz także konieczności przygotowywania nowych środowisk w celu skontrolowania punktów styku systemu SAP z aplikacjami zewnętrznymi.
Zyski osiągane za sprawą automatyzacji procesu testowego z wykorzystaniem technik i narzędzi rekomendowanych przez Soflab są wymierne. Odpowiednio przygotowana firma może dzięki automatyzacji zmniejszyć nakłady pracy poświęconej na testowanie nawet o 80%.
Przykładem firmy, która przeprowadziła zakończoną sukcesem migrację do SAP S/4HANA jest producent samochodów HONDA. Firmie udało się w ciągu zaledwie 5 tygodni zautomatyzować 70 % procesu testowego, co pozwoliło zaoszczędzić prawie 700 godzin roboczych w porównaniu do testowania ręcznego.
7. Wykorzystaj migrację systemu jako szansę rozwoju dla Twojej firmy
Automatyzacja niesie ze sobą konieczność uporządkowania i ustandaryzowania podejmowanych działań. Takie zmiany mogą mieć dobry wpływ na funkcjonowanie firmy.
Potraktuj migrację jako okazję do usprawnienia procesów biznesowych z jednej strony, z drugiej – do audytu całego systemu informatycznego. Jest to dobry moment na poznanie i oczyszczenie danych, a także dokładne sprawdzenie kodu. Wybierz obszary, które można zautomatyzować. Zaangażuj pracowników spoza działów IT, którzy na co dzień korzystają z systemu. W ten sposób łatwiej im będzie wdrożyć się w nowe rozwiązania i przekonać o ich skuteczności.
Migracja do SAP S/4HANA: Podsumowanie
Migracja systemu ERP przypomina przeprowadzkę ze starego, tradycyjnie zbudowanego mieszkania w zupełnie inne miejsce – z nowoczesnym rozkładem przestrzennym i wieloma funkcjonalnościami, których nie było w pierwotnej lokalizacji.
W naszych czterech ścianach przez lata gromadzimy przedmioty, zmieniamy umeblowanie, dostosowujemy rozkład mieszkania do zmieniających się potrzeb, adaptujemy różne elementy, zmieniając często ich pierwotne przeznaczenie.
Z systemami ERP używanymi w firmach przez długi okres jest bardzo podobnie. Użytkownicy systemu SAP doskonale wiedzą, jak dużo modyfikacji dokonuje się w kodzie po to, aby ułatwiać i usprawniać pracę, odpowiadając na zmieniające się potrzeby. Dodatkowo programy ERP są wzbogacane o kolejne aplikacje, co w konsekwencji tworzy system bardzo złożonych powiązań.
Migracji do nowych wersji oprogramowania zazwyczaj towarzyszy duża presja związana z napiętym harmonogramem. Powoduje to większe ryzyko wystąpienia problemów i naruszenia ciągłości procesów biznesowych. Najgorszym scenariuszem jest utrata przychodów i zaufania – gdy błędy popełnione wskutek migracji wpływają na obsługę zleceń klientów.
Dlatego kluczowe znaczenie w procesie migracji ma identyfikacja newralgicznych obszarów systemu. Trzeba przemyśleć i szczegółowo zaplanować kolejne etapy prac, przygotować się do nich organizacyjnie i technicznie, a następnie wykorzystać całą gamę dostępnych narzędzi, by po migracji firma działała jeszcze lepiej niż dotąd.
